Η εφηβεία είναι μια περίοδος στη ζωή του ατόμου, που στο άκουσμά της και μόνο, προκύπτουν ποικίλες σκέψεις και συναισθήματα, τόσο από τους έφηβους όσο και από γονείς και εκπαιδευτικούς. Προκαλείται άγχος και φόβος για το πώς θα τη βιώσουν οι ίδιοι, πώς θα την αντιμετωπίσουν, πώς θα βρουν διόδους επικοινωνίας μεταξύ τους. Οι γονείς, συχνά, αγωνιούν για τα εφόδια που θα δώσουν στον έφηβο ώστε να μην κινδυνέψει, να μην πληγωθεί, να μην απομακρυνθεί από τους στόχους του, να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες καθώς σταδιακά ανεξαρτητοποιείται και φεύγει από τη δική τους προστασία.
Μέσα στο σχολικό περιβάλλον “συναντούν και συναναστρέφονται” την εφηβεία οι εκπαιδευτικοί. Περνούν μεγάλο μέρος της ημέρας με τους εφήβους και καλούνται να διαχειριστούν ζητήματα που προκύπτουν και αφορούν είτε συμπεριφορές και συναισθήματα είτε σχολικές επιδόσεις. Άλλοτε περιπλέκονται οι σχέσεις με τους γονείς και προσπαθούν να βρουν ευθύνες ο ένας στην πλευρά του άλλου.
Από την πλευρά του ο έφηβος βιώνει σημαντικές αλλαγές σε διαφορετικές πτυχές της ύπαρξής του που καλείται να κατανοήσει, να διαχειριστεί, να αποδεχτεί και να εξελιχθεί μέσα από αυτές. Ελέγχει τις πληροφορίες που έχει συλλέξει κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας και προσπαθεί να δομήσει τη δική του προσωπικότητα, το δικό του αξιακό σύστημα.
Ποιές αλλαγές βιώνει ο έφηβος
Σωματικές:
- Παρατηρούνται έντονες ορμονικές μεταβολές
- Αλλάζει το βάρος, το ύψος και αυξάνεται η οστική πυκνότητα
- Αλλάζει η χροιά της φωνής
- Αναπτύσσεται τριχοφυΐα
- Ξεκινά η έμμηνος ρύση στα κορίτσια και η εκσπερμάτωση στα αγόρια
- Αλλάζουν οι αναλογίες του προσώπου και το περίγραμμα του σώματος
Γνωστικές:
- Σταδιακά αναπτύσσεται η αφηρημένη και υποθετική σκέψη
- Εξελίσσεται η κριτική ικανότητα και η δημιουργική σκέψη
- Συχνά παρατηρείται προσκόλληση στο παρόν
- Επικεντρώνεται στον εαυτό του
- Δεν σκέφτεται μελλοντικές επιπτώσεις
- Παρουσιάζεται έλλειψη αντικειμενικότητας
Ψυχοσυναισθηματικές:
- Αμφιβάλλει και αμφισβητεί κάθε μορφής εξουσία καθώς και τα γονεϊκά πρότυπα
- Ονειροπολεί
- Δοκιμάζει τα όρια
- Αναζητά την ταυτότητά του
- Επιθυμεί και επιδιώκει την αποδοχή των συνομηλίκων
- Βιώνει έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις
- Αισθάνεται οτι κανείς δεν τον καταλαβαίνει
- Συχνά είναι ευερέθιστος ή ευαίσθητος
- Πειραματίζεται
Οι διαφορετικές αλλαγές που βιώνει ο έφηβος ενδέχεται να σταθούν ικανές για να διαφοροποιήσουν τη συμπεριφορά και τις συναισθηματικές του εκφάνσεις. Ας μην ξεχνάμε οτι καλείται να ανακαλύψει πολλά πράγματα, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τις αξίες που πρόκειται να υιοθετήσει ως ενήλικας. Αυτή η αναζήτηση, η αναστάτωση, σε συνδυασμό με την υποστηρικτική ή απορριπτική στάση του περιβάλλοντός του μπορεί να προκαλέσουν διάφορα ζητήματα κατά τη διάρκεια της εφηβείας.
Ποιά είναι τα συχνότερα ζητήματα που εμφανίζονται στην εφηβεία;
- Εσωστρέφεια
- Επιθετικότητα
- Άγχος
- Κατάθλιψη
- Χαμηλή σχολική επίδοση
- Αδιαφορία
- Παραβατικότητα
- Χρήση ουσιών/καταχρήσεις
Η εφηβεία αποτελεί σημαντική περίοδο για την εξέλιξη του ατόμου, καθώς σηματοδοτεί την ανεξαρτητοποίησή του και το προικίζει με εμπειρίες που θα ολοκληρώσουν την ανάπτυξή του. Ας επιλέξουμε, λοιπόν, τη θετική οπτική της κατάστασης και αντί να προκαλείται άγχος και φόβος στο άκουσμά της, ας δημιουργούνται συναισθήματα ολοκλήρωσης μιας εξελικτικής διαδικασίας, προσφοράς εφοδίων, απόκτησης εμπειριών και εγκαθίδρυσης μιας ισότιμης αμοιβαίας σχέσης μαζί τους. Στο δεύτερο μέρος θα αναφερθούν οι αναπτυξιακοί στόχοι που επιτυγχάνονται στη διάρκεια της εφηβείας, με άλλα λόγια οι λόγοι που ο έφηβος εμφανίζει συγκεκριμένες συμπεριφορές, καθώς και προτάσεις για λειτουργικότερη διαχείριση των σχέσεων μαζί τους.
Να είστε καλά!
