Οι άλλοι…και κυρίως οι σημαντικοί άλλοι λειτουργούν ως καθρέφτης του εαυτού μας. Μέσα από τις σχέσεις που κάθε άτομο δημιουργεί, φανερώνονται στοιχεία της δικής του προσωπικότητας, του συστήματος αξιών του, των προσδοκιών του, της αυτοεικόνας του. Η ανάγκη για αποδοχή και επιβεβαίωση αποτελεί για πολλούς σημαντικό ζήτημα, καθώς η αίσθηση του “ανήκειν” βρίσκεται μέσα στην ανθρώπινη φύση μας.
Η αίσθηση αυτή είναι εντελώς φυσιολογική, καθώς ο άνθρωπος αποτελεί κοινωνικό όν και σε όλους αρέσει να δέχονται επιβράβευση και αποδοχή. Ορισμένες φορές, όμως, η ανάγκη για αποδοχή γίνεται τόσο ισχυρή που το άτομο οδηγείται σε συμπεριφορές με σκοπό τη διεκδίκηση έγκρισης από τους άλλους αγνοώντας τα δικά του όρια και επιθυμίες. Η οποιαδήποτε ματαίωση είναι ικανή να καταστρέψει την αυτοεκτίμησή του και μπορεί να φτάσει σε σημείο που αδυνατεί να αναγνωρίσει τα “θέλω” και τις ανάγκες του.
Η αυτοεκτίμηση ξεκινά να χτίζεται από τις πρώτες κιόλας, στιγμές της ύπαρξης μας. Στα πρώτα χρόνια της ζωής μπαίνουν τα θεμέλια για την αναγνώριση των αναγκών, την εκμάθηση τρόπων για λήψη αποφάσεων, την ανάπτυξη της εκτίμησης, της αγάπης και της εμπιστοσύνης προς τον ίδιο μας τον εαυτό. Είναι, λοιπόν, ιδιαίτερα χρήσιμο και σημαντικό η αποδοχή να δίνεται απλόχερα στο άτομο για τη σημαντικότητα και μοναδικότητα της ύπαρξης του και όχι μόνο ως επιβράβευση συμπεριφορών που οι άλλοι αποδέχονται.
Οι πεποιθήσεις, που τόσο νωρίς, δημιουργούνται στο άτομο είναι οι ίδιες που θα το συνοδεύουν και στην ενήλικη ζωή του. Η ασφάλεια που παρέχει το αίσθημα της αποδοχής προέρχεται πια από την αποδοχή που οι ίδιοι δίνουμε στον εαυτό μας. Έτσι, η θετική αλλά και ρεαλιστική αντίληψη των ικανοτήτων σε ένα άτομο που αποδέχεται, εμπιστεύεται και νιώθει ασφάλεια για τον εαυτό του θα συνεχίσει να υπάρχει ακόμα και αν κάτι δεν πάει καλά. Αντίθετα, το άτομο που περιμένει αποδοχή, ως επί το πλείστον, από εξωγενείς παράγοντες, ενδέχεται να εξαρτηθεί από την έγκριση των άλλων. Με τον ίδιο τρόπο προσελκύουμε γύρω μας τα αντίστοιχα άτομα.
Πως μπορούμε να αποδεχθούμε τον εαυτό μας;
- Φανείτε ειλικρινείς με τον εαυτό σας και προσπαθήστε να διαχωρίσετε τις επιθυμίες σας από αυτές των άλλων: όσο απλό ακούγεται σαν θεωρητική σκέψη τόσο δύσκολο μπορεί να αποδειχθεί στην πράξη, καθώς πολλές σκέψεις μπορεί να διαμορφωθούν βάσει των κοινωνικών, επαγγελματικών, οικογενειακών προτύπων εμποδίζοντας σας να αναγνωρίσετε τον προσωπικό παράγοντα. Με οδηγό το συναίσθημα που μας πληροφορεί για την ικανοποίηση ή τη δυσαρέσκεια μιας κατάστασης, απόφασης, συμπεριφοράς κτλ. γίνεται ευκολότερη η πορεία προς την αναγνώριση των επιθυμιών.
- Εντοπίστε τα δυνατά σας σημεία και αποδεχτείτε οι ίδιοι τον εαυτό σας: αφιερώστε λίγο χρόνο για τον προσωπικό σας απολογισμό. Ποιά είναι τα δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα σας; Πότε αισθανθήκατε περήφανοι για μια προσωπική επιτυχία; Πώς συμπεριφερθήκατε σε εκείνες τις συνθήκες; Σε ποιά σημεία πιστεύετε οτι είστε καλοί;
- Κάντε την ίδια διαδικασία για τα στοιχεία εκείνα που αντιλαμβάνεστε ως μειονεκτήματα: προσπαθήστε να κατανοήσετε οτι δεν μπορούμε να είμαστε καλοί σε όλα. Αυτά που αντιλαμβανόμαστε ως “ελαττώματα” είναι τα σημεία που μας δίνουν δυνατότητα εξέλιξης. Μέσα από αυτά μπορούμε να μάθουμε και να συνεχίσουμε να έχουμε το δικαίωμα της επιλογής. Πώς θα μπορούσατε να είχατε συμπεριφερθεί διαφορετικά; Τι θα προτιμούσατε να είχατε επιλέξει; Σε ποιό βαθμό είστε διατεθειμένοι να τα αλλάξετε;
- Θυμηθείτε οτι η έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό σας δε σημαίνει απαραίτητα έλλειψη ικανοτήτων: το αίσθημα οτι δεν είστε καλοί, οτι δεν θα τα καταφέρετε, οτι δεν θα γίνετε απιδεκτοί συνδέεται πολλές φορές με μη ρεαλιστικές προσδοκίες ή με παράλογες πεποιθήσεις που υιοθετείτε. Με άλλα λόγια, πρόκειται για εμπόδια που βάζετε οι ίδιοι στον εαυτό σας. Δοκιμάστε να δείτε και την άλλη πλευρά των πραγμάτων…αντί να εστιάσετε στην αποτυχία ή στην απόλυτη θέση του “πρέπει” σκεφτείτε τι καλό βγήκε απο μια κατάσταση, τι μάθατε περισσότερο για τον εαυτό σας, τι πετύχατε. Η αντίληψη και η κατανόηση της σκέψης και των συναισθημάτων μας είναι το πρώτο μεγάλο βήμα για την αλλαγή.
- Αποφύγετε τις γενικεύσεις: μια ενδεχόμενη αποτυχία, ένας τομέας στον οποίο δεν είστε αρκετά καλοί, ορισμένοι άνθρωποι που δεν συμφώνουν μαζί σας δεν αποτελούν παράγοντες που σας καθιστούν ανίκανους, αποτυχημένους, κακούς. Όλοι έχουμε δυνατότητες ανεξάρτητα από το αν αναγνωρίζονται ή όχι από τους άλλους αλλά και από εμάς τους ίδιους. Αναγνωρίστε και αξιοποιήστε πρώτα εσείς τα ξεχωριστά σας στοιχεία αποτελώντας πρότυπο και για τους άλλους.
Να είστε καλά, καλή επιτυχία στη διερεύνηση του εαυτού σας!
