Άγχος

Το άγχος πηγάζει από το πρωταρχικό συναίσθημα του φόβου. Δημιουργείται όταν φοβόμαστε πως δεν θα πετύχουμε τους στόχους που θέσαμε, όταν φοβόμαστε ότι θα χάσουμε κάτι, ότι δεν θα είμαστε επιθυμητοί και αρεστοί από τους άλλους, ότι θα πληγωθούμε ή ότι θα χάσουμε τον έλεγχο του εαυτού και των πράξεων μας. Ανήκει στην κατηγορία των δυσάρεστων συναισθημάτων, αφού «καθρεφτίζεται» αρνητικά ακόμα και στο σώμα μας. Η καρδιά χτυπάει εντονότερα, το στομάχι σφίγγεται, τα χέρια ιδρώνουν, κουραζόμαστε εύκολα, είμαστε ανήσυχοι, υπερκινητικοί, αισθανόμαστε πονοκέφαλο, διαταράσσεται ο ύπνος και η διατροφή. Στην πραγματικότητα, όμως, κανένα συναίσθημα δεν είναι αρνητικό. Το στοιχείο που προκαλεί δυσφορία είναι η διαχείριση που κάνουμε στα συναισθήματά μας και ο βαθμός στον οποίο τα συναισθήματα έχουν επηρεάσει την ποιότητα της καθημερινότητάς μας.

Το λειτουργικό άγχος μπορεί να επιδράσει θετικά στην ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων, καθώς μπορεί να αποτελέσει κινητήριο δύναμη. Η εγρήγορση στην οποία τίθεται ο οργανισμός μας, βοηθά στην οργάνωση του χρόνου και των δράσεων, με αποτέλεσμα την επίτευξη των στόχων. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι το άγχος να μην μας καταβάλει γιατί σε εκείνη την περίπτωση μειώνεται η αποδοτικότητα, το μυαλό μπλοκάρει, οι σκέψεις μπερδεύονται και η ένταση του συναισθήματος μας ακινητοποιεί. Όταν το συναίσθημα του άγχους γενικεύεται σε όλες τις δραστηριότητες, όταν η καθημερινότητα καθίσταται δυσλειτουργική, όταν αισθανόμαστε άγχος για καταστάσεις που δεν είναι απειλητικές ή άγνωστες και τα όρια αγγίζουν τον παράλογο φόβο καθώς δυσφορούμε για οτιδήποτε έχουμε να επιτελέσουμε, αναφερόμαστε σε γενικευμένη αγχώδη διαταραχή.

Ποιες είναι οι αιτίες του άγχους;

•  Το οικογενειακό περιβάλλον και οι προσδοκίες του: όταν η οικογένεια είναι είτε υπερπροστατευτική είτε ιδιαίτερα απαιτητική αποτελεί βασική πηγή άγχους. Στη πρώτη περίπτωση η οικογένεια δημιουργεί έναν προστατευτικό κλοιό γύρω από το άτομο αποτρέποντάς το να εμπιστευτεί τις δυνατότητές του και να αποκτήσει τις δικές του προσωπικές εμπειρίες, ενώ στη δεύτερη θέτει πολύ ψηλά τον πήχη προκαλώντας άγχος και αδυναμία διαχείρισης των αποτυχιών που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής.
• Η κακή αυτοεικόνα και η χαμηλή αυτοεκτίμηση: ως αποτέλεσμα αυτών των χαρακτηριστικών αυξάνεται το άγχος απόρριψης και υπερέχει η αμφιβολία για τις προσωπικές δεξιότητες.
•  Τα κοινωνικά στερεότυπα: τα «πρέπει» που «οφείλει» κανείς να πετύχει προκειμένου να γίνει αποδεκτός από τον κοινωνικό περίγυρο ανεξάρτητα από τα «θέλω» του αυξάνουν το άγχος, καθώς αισθάνεται πίεση για όσα του επιβάλλονται.
• Η προσωπική κατάσταση του ατόμου ή οι αλλαγές που βιώνει στη ζωή του: η κατάσταση της υγείας ή η απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου, η αλλαγή ή η απώλεια εργασίας, η αλλαγή κατοικίας, οι συνθήκες εργασίας, η διαθεσιμότητα του χρόνου, η οικογενειακή κατάσταση, η κοινωνική κατάσταση ή η απουσία φιλικού κύκλου και ενδιαφερόντων αποτελούν μερικούς επιπλέον λόγους που αυξάνουν τα επίπεδα άγχους και δυσχεραίνουν την καθημερινότητα.

Πώς διαχειριζόμαστε το άγχος;

Πολλές φορές, οι συνθήκες ζωής και οι αυξημένες υποχρεώσεις καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολη την προσπάθεια διαχείρισης των συναισθημάτων. Οι θεωρίες ακούγονται ουτοπικές και δυσανασχετούμε στην ιδέα ότι πρέπει να προσπαθούμε για όλα. Δεν πρόκειται, όμως, για κάτι καταπιεστικό και αρνητικό. Πρόκειται για γνώση του εαυτού μας και ποιότητα ζωής.

• Αφιερώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας για να χαλαρώσετε: ακόμα και αν η καθημερινότητα είναι δύσκολη και ο ελεύθερος χρόνος ελάχιστος, προσπαθήστε να βρείτε μόνο πέντε ή δέκα λεπτά. Χαλαρώστε το σώμα σας, διαλογιστείτε, αναπνεύστε, σκεφτείτε κάτι που σας ευχαριστεί
• Αυξήστε τις πηγές εμπιστοσύνης: το άγχος προκαλείται από φόβο και ανασφάλεια. Αν μπορούσαμε να θεωρήσουμε κάποια συναισθήματα ως «αντίδοτο» αυτά θα ήταν τα αισθήματα ηρεμίας, ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Εστιάστε σε άτομα και παράγοντες που ενισχύουν αυτή την αίσθηση. Φροντίστε εσείς οι ίδιοι τον εαυτό σας με επιβράβευση, σεβασμό και εμπιστοσύνη σε αυτό που είστε.
• Αποφύγετε τον παράλογο και δυσλειτουργικό τρόπο σκέψης: επικεντρωθείτε στα «θέλω» σας και αναγνωρίστε τις ανάγκες σας. Προσπαθήστε να απομονώσετε για λίγο τα «πρέπει» ώστε να αφουγκραστείτε τον εαυτό σας. Μην προσπαθείτε να είστε πάντα καλοί σε όλα και αρεστοί από όλους. Παραμείνετε ψύχραιμοι, ευγενικοί, ζητήστε συγνώμη, βρείτε τη δύναμη να συγχωρέσετε αλλά αναγνωρίστε τις ανάγκες ακόμα και τα λάθη σας έστω και αν δεν συμφωνούν όλοι μαζί σας.
• Αναγνωρίστε το συναίσθημα σας και φανείτε ειλικρινείς με τον εαυτό σας: παρατηρήστε τις αντιδράσεις και εντοπίστε τους παράγοντες που σας προκαλούν περισσότερο άγχος. Αποδεχτείτε το πώς νιώθετε χωρίς τύψεις και ενοχές και αφιερώστε το χρόνο και την ενέργειά σας στην αποτελεσματικότερη διαχείρισή του και όχι στην απόκρυψη ή στην ανοχή ενός κακού τρόπου ζωής.
• Εστιάστε σε όσα μπορείτε να αλλάξετε και αντιμετωπίστε θετικά τα λάθη σας: εξετάστε τις καταστάσεις με ρεαλισμό και ψυχραιμία. Χωρίστε τους στόχους σε επιμέρους βήματα. Προσπαθήστε να βρείτε λύση για όλα όσα μπορούν να αλλάξουν και μην αγχώνεστε για εκείνα που δεν μπορούν. Θα υπάρχει κάποιο δίδαγμα πίσω από κάθε λάθος που οδηγεί στην εξέλιξη του εαυτού και στη βελτίωση της κατάστασης.
• Ασκηθείτε: η ήπια σωματική άσκηση θα βοηθήσει στην εκτόνωση του άγχους και στη βελτίωση της φυσικής κατάστασης. Το υγιές και δυνατό σώμα, εκτός από το ρόλο που παίζει στην αύξηση της αυτοπεποίθησης, μπορεί να ανταπεξέλθει αποτελεσματικότερα στις καθημερινές απαιτήσεις.

Να θυμάστε ότι μπορείτε να συζητάτε ή να ζητάτε βοήθεια για οτιδήποτε σας προβληματίζει και σας στεναχωρεί. Η ανακούφιση από μια καλή κουβέντα και μια διαφορετική οπτική μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμα εφόδια στη ζωή.

Να είστε πάντα καλά!