Η αυτογνωσία, όπως φανερώνει και η ετυμολογία της λέξης, δηλώνει τη γνώση του εαυτού μας. Την αναγνώριση εκείνων των στοιχείων που απαρτίζουν την προσωπικότητά μας, την πολυπλοκότητα του εαυτού μας, τον ψυχισμό μας, την παρουσία μας. Όσο απλό και αν ακούγεται, αφού πολλές φορές πιστεύουμε ότι ξέρουμε ποιοι πραγματικά είμαστε και τι θέλουμε, δεν είναι μια εύκολη και ανώδυνη διαδικασία. Απαιτεί χρόνο και επιμονή να συνειδητοποιήσουμε τι μας συμβαίνει και περισσό θάρρος για να αποδεχτούμε τις διαφορετικές πτυχές μας. Ας μην ξεχνάμε ότι κανείς δεν είναι τέλειος και πόσο δύσκολο είναι αυτό να το δεχτούμε!
Ο τρόπος που βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας δεν σχετίζεται αποκλειστικά με εμάς τους ίδιους. Ζούμε σε κοινωνίες, αλληλεπιδρούμε με πολλούς ανθρώπους καθημερινά και ακόμα περισσότερο με τους σημαντικούς άλλους, τα άτομα εκείνα που κατέχουν σημαντική θέση στη ζωή μας. Αναπόφευκτα, η αυτοεικόνα μας επηρεάζεται από τον τρόπο που μας βλέπουν οι άλλοι, αλλά και από τη σημασία που εμείς δίνουμε σε αυτό, δηλαδή από το ποια εικόνα θέλουμε να τους δείξουμε προκειμένου να τους ικανοποιήσουμε και να λάβουμε αποδοχή ή όχι.
Η γνώση και η αποδοχή ή η βελτίωση του εαυτού μας είναι ένα δύσκολο μονοπάτι, που όμως στη διαδρομή ανταμειβόμαστε με τη δύναμη που μας παρέχει αυτή η γνώση, με την προσωπική μας εξέλιξη και την ανώτερη ποιότητα ζωής. Το να γνωρίσουμε τον εαυτό μας δεν σημαίνει μόνο να ξέρουμε τις ικανότητές, τις δυνατότητες, τις επιθυμίες και τις δεξιότητές μας αλλά και να τις εκτιμούμε. Ακόμα σημαντικότερο, όμως, είναι να γνωρίζουμε τα ελαττώματα μας, τις αδυναμίες μας, τα τρωτά μας σημεία. Εκεί βρίσκεται η πραγματική δύναμη. Είναι ανώφελο να πιστεύουμε ότι είμαστε καλοί σε όλα και να προσπαθούμε απεγνωσμένα για να το πετύχουμε. Το ζήτημα είναι να αναγνωρίζουμε τα σημεία που είμαστε λιγότερο καλοί και να προσπαθούμε να τα εντάξουμε ομαλά στην προσωπικότητά μας, επιχειρώντας τη βελτίωση ή την αποδοχή τους.
Πώς μπορούμε να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας;
- Κρατήστε ένα είδος ημερολόγιου: καταγράψτε σε ένα φύλλο χαρτί τα προτερήματα και τα ελαττώματα σας, χωρίζοντάς το σε δυο στήλες. Φροντίστε να είστε ειλικρινείς, είναι κάτι που αφορά μόνο εσάς τους ίδιους και η ειλικρίνεια αποτελεί δρόμο προς τη γνώση του εαυτού σας. Αφιερώστε λίγο χρόνο σε αυτή την διαδικασία, κάποια στιγμή που θα είστε ήρεμοι και θα νιώθετε έτοιμοι να το κάνετε. Μπορείτε να το επαναλαμβάνετε ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να βλέπετε αν υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Δεν είναι παράξενο να συμβεί κάτι τέτοιο, αφού θέτετε τον εαυτό σας σε μια συνειδητή διαδικασία αυτοπαρατήρησης και πιθανόν να συνειδητοποιήσετε κάτι που μέχρι τότε αγνοούσατε ή να ξανασκεφτείτε ένα ενδεχόμενο.
- Αναλογιστείτε τη μέρα που μόλις πέρασε: κάντε μια σύντομη αναδρομή στις δραστηριότητες της μέρας σας και στον τρόπο που χειριστήκατε τις καταστάσεις. Σκεφτείτε ήρεμα τι θα μπορούσατε να είχατε κάνει διαφορετικά και ποια δυσάρεστα συναισθήματα ή σκέψεις θα μπορούσατε να είχατε αποφύγει. Μην ξεχνάτε να επιβραβεύετε τον εαυτό σας για όσα κατάφερε να πετύχει. Όσο μικρά και αν φαίνονται αποτελούν επιτυχίες της ημέρας και στόχοι που επιτεύχθηκαν. Μη θεωρήσετε ότι δεν έγινε τίποτα σημαντικό στη διάρκεια της μέρας, άρα δεν υπάρχει τίποτα για το οποίο πρέπει να νιώθετε ικανοποιημένοι. Όλα όσα κάνουμε στη διάρκεια μιας μέρας αποτελούν πράξεις που προάγουν την καθημερινότητά μας και απαιτούν τον κόπο, τον χρόνο και την προσοχή μας για να ολοκληρωθούν.
- Συζητείστε με τα αγαπημένα σας πρόσωπα: μέσα σε κλίμα ηρεμίας και εμπιστοσύνης ρωτήστε τους τη γνώμη που έχουν για εσάς και συγκρίνετε με όσα έχετε καταγράψει εσείς οι ίδιοι για τον εαυτό σας. Υπάρχουν κοινά σημεία ή διαφοροποιήσεις; Θα μπορούσατε να δείτε τον εαυτό σας μέσα από μια άλλη οπτική; Παρατηρείτε περιθώρια βελτίωσης; Συνειδητοποιείτε κάτι το οποίο δεν είχατε σκεφτεί μέχρι τώρα;
- Προσπαθήστε να είστε ανοιχτοί και δεκτικοί σε απόψεις που δεν σας ικανοποιούν: σκεφτείτε ποια στοιχεία από αυτά που ακούτε για εσάς και δεν σας αρέσουν θα μπορούσατε να τα χρησιμοποιήσετε προς όφελός σας. Μην είστε επιθετικοί ή αμυντικοί, προσπαθήστε να δεχτείτε την κριτική ανοιχτόμυαλα. Δεν εννοούμε να στεναχωριόμαστε με το παραμικρό και να δίνουμε μεγάλη βαρύτητα στο οτιδήποτε. Όμως, όταν ακούμε τη γνώμη ανθρώπων που μας ζουν και μας γνωρίζουν μπορούμε να προβληματιστούμε για τα μηνύματα που εκείνοι λαμβάνουν από εμάς μέσω της συμπεριφοράς μας, ακόμα και αν δεν ήταν αυτός ο πρωταρχικός σκοπός μας.
- Αναδείξτε αυτά που θεωρείτε δυνατά στοιχεία: σκεφτείτε σε ποιόν τομέα είστε καλοί, τι σας αρέσει, τι σας ικανοποιεί, βρείτε τα ταλέντα σας. Αναζητήστε πράγματα και καταστάσεις που σας χαροποιούν και ενισχύστε την αυτοπεποίθησή σας.
Εάν νιώθετε την ανάγκη να «ψάξετε» βαθύτερα μέσα σας, να ανακαλύψετε περισσότερα και άγνωστα κομμάτια του εαυτού σας και να περιορίσετε αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, τολμήστε να δοκιμάστε το ταξίδι της αυτογνωσίας. Η συνειδητοποίηση και η θέληση είναι τα πρώτα και σημαντικότερα βήματα. Αν αισθανθείτε ότι στο ταξίδι αυτό χρειάζεστε συνοδοιπόρο και οδηγό μη διστάσετε να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό που θα σας βοηθήσει να ακολουθήσετε το σωστό μονοπάτι.
«Η σωφροσύνη -η αδιαφορία για τα ασήμαντα και ο συνετός ζήλος για τα σπουδαία- πηγάζει μόνο απ’ την αληθινή γνώση, η οποία στηρίζεται στην αυτογνωσία»
Πλάτωνας
Να είστε καλά και να απολαύσετε το ταξίδι!
